Pensioen in eigen beheer

Wees op de toekomst voorbereid!
Als directeur-grootaandeelhouder (dga) heeft u diverse mogelijkheden om pensioen op te bouwen. Een van die mogelijkheden is het pensioen in eigen beheer. Nu verkeert deze pensioenvorm al enkele jaren in zwaar weer. De opbouw ligt aan banden, beleggingsresultaten vallen tegen en onderdekking ligt op de loer. Er zijn zelfs plannen voor een grondige herziening van het pensioen in eigen beheer. Hoe concreet die plannen zijn, zal dit jaar vermoedelijk gaan uitwijzen.

In eigen beheer
Met een pensioen in eigen beheer heeft u de mogelijkheid om de pensioenreserve te (her)investeren in de onderneming. U vormt namelijk een pensioenvoorziening op de balans van de bv zodat u de gereserveerde gelden desgewenst kunt inzetten voor en door de onderneming. Uiteindelijk moet uw bv natuurlijk wel haar pensioentoezeggingen aan u nakomen. De regels om pensioen in eigen beheer op te bouwen zijn streng. De Belastingdienst is tegenwoordig extra alert of u en de bv zich wel aan de spelregels houden. ‘Verboden’ handelingen, zoals het afkopen van de pensioenaanspraak of het afzien van pensioen, kan grote gevolgen hebben.

Let op: vindt er een verboden handeling plaats, dan betaalt u direct maximaal 52% inkomstenbelasting over de waarde in het economisch verkeer van het opgebouwde pensioen. Die waarde is aanzienlijk meer dan de fiscale waarde. Bovendien betaalt u ook nog eens 20% revisierente over diezelfde waarde.

Als uw bv helemaal geen middelen heeft om pensioen uit te keren, mag u in bepaalde gevallen en onder voorwaarden zonder sancties afzien van pensioen. Het is noodzakelijk om dit af te stemmen met de Belastingdienst.

Afstempelen is geen afkoop
Steeds meer pensioen-bv’s verkeren in zwaar weer door tegenvallende beleggingsresultaten en de alsmaar stijgende levensverwachting. Daarom bestaat sinds 2013 de mogelijkheid om op pensioeningangsdatum een eenmalige vermindering toe te passen op de pensioenaanspraken in eigen beheer. De hoogte van uw pensioen wordt dan aangepast. De Belastingdienst beschouwt deze eenmalige afstempeling – mits voldaan aan alle voorwaarden – niet als afkoop. De regels zijn uitermate streng.

Zo is afstempelen pas mogelijk bij een dekkingsgraad van 75% of lager en moet de onderdekking zijn veroorzaakt door (reële) ondernemings- en/of beleggingsverliezen. Hiervan is in ieder geval geen sprake als u in de zeven kalenderjaren voorafgaand aan uw pensioeningangsdatum bijvoorbeeld een dividenduitkering heeft ontvangen van de bv of als er in die jaren aandelenkapitaal is terugbetaald. Omdat afstempelen alleen kan onder strenge voorwaarden, is het belangrijk om van tevoren een verzoek tot afstempeling in te dienen bij de Belastingdienst. Bovendien moeten alle partijen, onder wie u en ook uw pensioengerechtigde partner, schriftelijk akkoord zijn met de vermindering van de pensioenaanspraken.

Let op: door de afstempeling valt er een deel van de pensioenverplichting vrij. Dat deel behoort tot de belastbare winst. Uw bv betaalt hierover vennootschapsbelasting.

Pas op met die dividenduitkering
In 2014 betaalt u minder belasting over een dividenduitkering die u vanuit uw bv ontvangt. De dividenduitkering is belast in box 2 (belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang). Alleen voor dit jaar geldt een aanmerkelijkbelangtarief van 22% (in plaats van 25%) voor zover het inkomen uit aanmerkelijk belang niet hoger is dan € 250.000. Over het meerdere is het normale 25%-tarief van toepassing.

Tip: een dividenduitkering dit jaar kan u een belastingbesparing opleveren van maximaal € 7.500 (in geval van fiscaal partnerschap: maximaal € 15.000).

Keer echter niet zomaar een dividend uit. Bouwt u in de bv pensioen in eigen beheer op, dan is een dividenduitkering pas mogelijk als er voldoende vermogen is en blijft voor de dekking van het pensioen. Om dit te bepalen, moet u uitgaan van de commerciële waarde van de pensioenverplichting en niet van de fiscale waarde zoals die op de balans staat.

De commerciële waarde (waarde in het economisch verkeer) is het bedrag dat aan een onafhankelijke, externe verzekeraar zou moeten worden betaald om het toegezegde pensioen aan te kopen.

De commerciële waarde is tegenwoordig aanzienlijk hoger dan de fiscale waarde van de pensioenverplichting. Keert u toch dividend aan uzelf uit terwijl het werkelijke eigen vermogen van de bv dit eigenlijk niet toelaat, dan loopt u het risico dat u de dividenduitkering moet terugbetalen en dat de Belastingdienst dit ziet als afkoop met als gevolg onmiddellijke belastingheffing en revisierente.

Verplichte aanpassing van uw pensioenregeling
Door een hogere levensverwachting en de trend dat we met z’n allen steeds langer doorwerken, blijkt het huidige pensioenstelsel niet langer houdbaar. De nieuwe norm is dan ook dat iedereen met 40 jaar werken redelijk in staat moet zijn om een pensioen bij elkaar te sparen van 70% van het gemiddeld verdiende loon. Dit jaar is de pensioenrichtleeftijd voor het aanvullend pensioen al omhooggegaan naar 67 jaar en is de jaarlijkse pensioenopbouw verlaagd. Vanaf 2015 geldt een verdere verlaging van de pensioenopbouw en een maximering van het pensioengevend inkomen.
Waar moet u zoal rekening mee houden?

  • Het maximale opbouwpercentage voor middelloonregelingen gaat omlaag van 2,15% naar 1,875%. Voor pensioen op eindloonbasis geldt vanaf 2015 een percentage van 1,657% (2014: 1,9%) per dienstjaar. Voor beschikbarepremieregelingen vindt een soortgelijke aanpassing ook plaats. Verder wordt de maximumopbouw voor het partner- en wezenpensioen eveneens naar rato gewijzigd.
  • Het loon waarover u pensioen kan opbouwen, wordt beperkt tot € 100.000. Verdient u meer, dan krijgt u de mogelijkheid om voor het deel boven de € 100.000 fiscaal vriendelijk – zij het begrensd – bij te sparen met een nettolijfrente.

Let op: De aangekondigde pensioenaanscherpingen hebben gevolgen voor uw pensioenovereenkomst. Deze zal hoogstwaarschijnlijk nog dit jaar moeten worden aangepast om te zorgen dat u ook in 2015 binnen de fiscale regels blijft.

Toekomst van het pensioen in eigen beheer
Het pensioen in eigen beheer kent naast de diverse voor- en nadelen ook de nodige knelpunten. Zo is de waarderings- en ­berekeningssystematiek ingewikkeld, wijken de fiscale regels voor waardering van de pensioenverplichting af van de commerciële regels en komen heel wat dga’s in de problemen wanneer de reserve bij echtscheiding niet toereikend is om een deel tegen de waarde in het economisch verkeer over te dragen aan een verzekeraar.

De knelpunten worden voornamelijk veroorzaakt door het onderscheid tussen de commerciële en fiscale waarderingsregels van het pensioen in eigen beheer. Op dit moment wordt bekeken hoe de knelpunten (deels) kunnen worden opgelost. Er zijn vier mogelijke oplossingsrichtingen aangedragen:
1. De fiscale waardering van de pensioenverplichting vindt plaats op commerciële
grondslagen.
2. De fiscale pensioenverplichting vormt het uitgangspunt voor de herrekening
van de pensioenaanspraken (afstempelen).
3. Er wordt een geheel nieuw systeem ingevoerd: een fiscale reserve in eigen
beheer voor de oude dag.
4. Een beschikbarepremieregeling met een vast oprentingspercentage.

Het lijkt erop dat het kabinet de voorkeur heeft voor oplossingsrichting nummer 3: een fiscale pensioenreserve voor de oude dag. U krijgt dan elk jaar de mogelijkheid om te kiezen voor de pensioenreserve of voor het onderbrengen van het pensioen bij een externe professionele verzekeraar. Voor het bestaande pensioen in eigen beheer zou dan overgangsrecht gelden. De praktijk is er op dit moment echter niet van overtuigd dat dit wel de juiste oplossingsrichting is.

Tip: erg concreet zijn de plannen met het pensioen in eigen beheer nog niet. Wel is het verstandig om in uw achterhoofd te houden dat het huidige pensioen in eigen beheer mogelijk zijn langste tijd heeft gehad.

Tot slot

Voor u als dga nemen de belangen en risico’s bij pensioen in eigen beheer niet alleen toe met het ouder worden en de stijgende pensioenlasten, maar ook door de werking van onze complexe wet- en regelgeving. Wees op de toekomst voorbereid door op tijd en uitgebreid advies in te winnen bij ons.

Snel contact met ons.

Stuur ons een bericht en we nemen zo spoedig mogelijk contact met u op. Vergeet uw telefoonnummer niet.